Desmond TUTU

Wim Blonk

Nr 331

Wim Blonk hoeven we u allicht niet meer voor te stellen.
Op zijn initiatief is Olivier Vanden Eynde op 2 november 2012 voor de
Boendalekring Close The Gap komen voorstellen.

In de periode 1985-1991 was ik in de Europese Commissie verantwoordelijk voor
de ontwikkelingshulp van de EU in tien landen in zuidelijk Afrika. In die tijd werd
de regio ernstig gedestabiliseerd door economische acties en veelvuldige
militaire interventies van de toen-malige blanke regering van Zuid-Afrika. Het
gevolg was dan ook dat ik destijds nogal eens contact had en gesprekken voerde
met vertegenwoordigers van verschillende bevrijdingsbewegingen die tegen het
apartheidsregime ten strijde trokken. Te noemen zijn hierbij o.a. Oliver TAMBO
en Thabo MBEKI van het toenmalige UDF (United Democratic Front), de
voorloper van het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) en Sam NUJOMA van de
SWAPO (South West Africa People’s Organisation). Thabo Mbeki en Sam Nujoma
zouden later president worden.

Door de Europese Gemeenschap werd er veel politieke druk op Zuid-Afrika
uitgeoefend om een einde te maken aan het in de grondwet verankerde systeem
van de apartheid. In eerste instantie werden hiertoe economische sancties
getroffen. Om de niet-blanke bevolking te ondersteunen, werd daarnaast ook
een speciaal programma ter ondersteuning van de slachtoffers van de apartheid
in het leven geroepen. Mijn dienst kreeg de opdracht om dit politiek
zwaarbeladen programma in goede banen te leiden. In die tijd was ik als enige
ambtenaar van de Commissie gemachtigd om op dienstreis naar Zuid-Afrika te
gaan.

Bij het vormgeven en activeren van dit programma in Zuid-Afrika zelf had ik daar
toen opnieuw veelvuldig contact met vertegenwoordigers van groeperingen die
zich tegen de apartheid verzetten: in eerste instantie vertegenwoordigers van
de kerken, maar daarnaast ook niet-kerkelijke anti-apartheidsgroeperingen
waaronder ook een aantal vakverenigingen waarmee ik voor de Commissie
onderhandelde.
Als de dag van vandaag herinner ik mij nog de ontmoetingen met de alom
bekende dominee Beyers NAUDE, secretaris-generaal van de South African
Council of Churches en in deze functie de opvolger van aartsbisschop Desmond
TUTU, die in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede had ontvangen.

Vooral met Desmond Tutu heb ik een heel goede band kunnen opbouwen: een
zeer gelovig persoon en sterk gedreven tegen de apartheid.
De aartsbisschop was altijd goed gezind en humor was hem zeker niet vreemd.
Hiervan moge volgende grappen getuigen.
Op een zeker moment refereert Desmond Tutu als volgt naar de geboorte van
het kindje Jezus: “Jozef zwerft met de hoogzwangere Maria door Bethlehem op
zoek naar een onderkomen. Bij verschillende herbergen vangt hij echter bot: alles
is bezet. Bij de laatste herberg smeekt Jozef op zijn knieën om een onderkomen
en zegt dat zijn vrouw elk moment kan bevallen. “Ja, ja”, antwoordt de
herbergier, “maar daar ben ik toch niet verantwoordelijk voor”, waarop Jozef
hem antwoordt “ja, maar ik ook niet”. Desmond Tutu barst vervolgens in een van
hem bekende uitbundige en aanstekelijke schaterlach uit.
De secretaresse van de aartsbisschop vertelde mij eens dat “wanneer Desmond
Tutu ’s morgens op kantoor arriveert, hij soms als eerste handeling zijn telefoon
pakt, vervolgens zijn eigen nummer draait en dan kinderlijk plezier heeft bij het
horen van de bezettoon tutu…tutu…”.

Desmond Tutu, tot slot, is ook een zeer gewaardeerde ambassadeur van het
door de Tervurenaar Olivier VANDEN EYNDE opgezette en tot grote bloei
gekomen Close the Gap. Tijdens onze allereerste prospectiemissie voor CTG in
Zuid-Afrika in 2004 had ik een bezoek bij Desmond Tutu kunnen regelen.
Ofschoon het inmiddels al bijna 15 jaar geleden was dat ik de aartsbisschop voor
het laatst had ontmoet, kon hij zich onze contacten tijdens de antiapartheidsperiode
meteen goed herinneren. Nadat Olivier het concept van CTG
kort en bondig had uiteengezet, vroeg ik hem zeer bescheiden of hij misschien
zou willen overwegen om beschermheer van onze pas-opgezette organisatie te
willen worden. Ik verwachtte niet direct repliek, maar Desmond Tutu spreidde
zijn armen wijd boven zijn hoofd, keek naar de hemel en zei plechtig: “God says
yes” en daarmee hadden wij direct zijn antwoord.

www.wimblonk.eu
www.closethegap.org